Anadolu Camileri – Kündekâri tekniği

Kündekâri tekniği, çivi ya da tutkal kullanılmadan, oluklu ahşap kirişler kullanılarak geometrik biçimde kesilmiş bezemeli ahşap parçaların birbirine geçirilmesiyle uygulanan ve İslâm sanatına özgü olan oldukça dayanıklı bir yapım ve bezeme tekniğidir [1].

Kaynaklarımızda bu tekniğin uygulandığı camiler ve yapılar, genellikle minberler, kapılar ve mihraplar bağlamında listelenmiştir:

Hakiki Kündekâri Tekniği Uygulanan Camiler (Minberler)

Bu teknik, genellikle Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi minberlerinde uygulanmıştır [1]. Hakiki Kündekâri tekniği kullanılarak yapılmış minberlere sahip camiler şunlardır:

1.  Sivrihisar Ulu Camii: Bu caminin minberi Kündekâri tekniği kullanılarak yapılmıştır [1].

2.  Malatya Ulu Camii: Minberi bu teknikle yapılmıştır [1].

3.  Manisa Ulu Camii: Minberi Kündekâri tekniği ile yapılmıştır [1].

4.  Aksaray Ulu Camii: Minberi bu teknikle yapılmıştır [1].

5.  Beyşehir Eşrefoğlu Camii: Minberi Kündekâri tekniği ile yapılmıştır [1].

6.  Birgi Ulu Camii: Minberi Kündekâri tekniği ile yapılmıştır [1].

7.  Ankara Arslanhane Camii: (1289-1290) Minberi kündekâri tekniklidir [2].

8.  Konya Alâeddin Camii: Minberi (1155 tarihli) Kündekâri tekniğinde yapılmıştır [1].

9.  Siirt Ulu Camii: Minberi (1191 tarihli) Kündekâri tekniğinde yapılmıştır [1].

Kündekâri Tekniği Uygulanan Diğer Mimari Ögeler

*   Ürgüp Damsaköy Taşkınpaşa Camii: Bu camide hem minber hem de mihrap kündekâri tekniği ile yapılmıştır [1].

*   Beyşehir Eşrefoğlu Camii: Minber korkuluk kısmı (**şebekeli oyma** olarak adlandırılan derin oyma tekniği ile) bu tekniğin kullanıldığı bir örnektir [3].

Sahte (Yalancı) Kündekâri Tekniği Uygulanan Camiler

Sahte (Yalancı) Kündekâri tekniğinde ahşap parçalar gizlenmiş çivilerle tutturulur ve gerçek kündekâriye benzese de daha dayanıksızdır [1]. Bu teknikte yapılmış minberler şunlardır:

1.  Divriği Ulu Camii: Minberi (1228-1229) yalancı kündekâri tekniğinde ceviz ağacından yapılmıştır [1, 4].

2.  Kayseri Huand Hatun Minberi [1].

Kapılarda Kündekâri Tekniği Kullanılan Cami

*   Edirne Selimiye Camii: Caminin üç giriş kapısı kündekâri teknikte yapılmış, yer yer fildişi parçalar ve filetolar kullanılmıştır [5].